ارزشیابی برنامه درسی علوم تجربی پایه هشتم به روش خبرگی و نقادی تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این پژوهش، ارزشیابی برنامه درسی علوم تجربی پایه هشتم بوده که با بهره‌گیری از روش خبرگی و نقادی تربیتی آیزنر انجام شده است. داده‌های این پژوهش از طریق 12جلسه مشاهده فیزیکی فضای مدرسه و کلاس‌های درس علوم تجربی و مصاحبه با معلمان، مدیران و دانش‌آموزان در یکی از مدارس استان اصفهان در سال تحصیلی1400-1401 و همین طور منابع استنادی مانند راهنمای برنامه درسی علوم تجربی، سند برنامه درسی ملی و راهنمای تدریس معلمان گردآوری و مورد توصیف، تفسیر و ارزشیابی قرار گرفته‌اند.یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که معماری و فضای فیزیکی مدرسه مورد مطالعه دارای جذابیت کافی نبوده، همچنین اگرچه درس علوم به عنوان یک درس اصلی دارای اهمیت است اما برای تدریس این درس بیشتر به روش‌های سنتی توجه می‌شود و کمتر بر روش‌های عملیاتی و جدید تاکید می‌شود علاوه برآن در مدرسه، امکانات و تجهیزات کافی از جمله آزمایشگاه مناسب برای آموزش اثربخش علوم وجود ندارد لذا توجه به شیوه‌های آموزشی به روز و جدید، فراهم کردن امکانات و تجهیزات لازم و توجه به ویژگی‌ها و نیازهای فردی فراگیران عامل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به یافته‌های بدست آمده میتوان نتیجه گرفت کلاس‌های علوم تجربی به عنوان یک ظرفیت فکری مهم و قابل رشد، نیازمند وجود بسترها و پیش بایسته های آموزشی لازم می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of eighth grade experimental science curriculum by expert and critical educational methods

نویسندگان [English]

  • Mohamad Reza Nili
  • Negar Sadat Tabataba
  • Farzaneh Mirzaei
Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan
چکیده [English]

The purpose of this research was to evaluate the experimental science curriculum of eighth grade, which was done by using Eisner's method of educational expertise and criticism. The data of this research was obtained through 12 sessions of physical observation of the school environment and experimental science classrooms and interviews with teachers, managers and students in one of the schools of Isfahan province in the academic year 1400-1401, as well as reference sources such as the experimental science curriculum guide, the national curriculum document and teaching guides for teachers have been compiled and described, interpreted and evaluated.The findings of this research show that the architecture and physical space of the studied school is not attractive enough, also, although the science lesson is important as a main lesson, but for teaching this lesson, more attention is paid to traditional methods and less emphasis is placed on operational and new methods. In addition, the school does not have enough facilities and equipment, including a suitable laboratory for effective science education, so paying attention to modern and new teaching methods, providing the necessary facilities and equipment, and paying attention to the characteristics and individual needs of the learners is an important factor that should be considered. be noted According to the findings, it can be concluded that experimental science classes as an important intellectual capacity that can be developed, require the existence of educational foundations and prerequisites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum of experimental sciences
  • evaluation
  • eighth grade
  • Expertise and criticism
احمدی، احمد، انصاری راد، پرویز، بازوبندی، محمدحسن، حذرخانی، حسن، خلیلی بروجنی، روح الله، سمیعی، محمد، علوی، الهه و فخریان، بهمن. (1394). کتاب معلم علوم تجربی پایه هشتم دوره اول متوسطه. تهران: شرکت چاپ و نشرکتاب‌های درسی ایران.
احمدی، غلامعلی. (1380). بررسی میزان هم­خوانی و هماهنگی سه برنامه­ی درسی قصد شده، اجرا شده و کسب شده در برنامه­ی جدید آموزش علوم. تهران: پژوهشکده­ی تعلیم و تربیت.
احمدی، غلامعلی، محمدرضا، امام جمعه و علیزاده کتنلوئی، لیلا. (1394). بررسی میزان توجه به مولفه‌های سوادمالی و اقتصادی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه ریزی درسی. 12(47)، 179-192.
امانی طهرانی، محمود، علی عسگری، مجید و عباسی، عفت. (1395). طراحی و تدوین مدلی کارآمد برای آموزش علوم در دوره اول متوسطه. تعلیم و تربیت، 32(125).
امانی، محمود و ملکان، مجید. (1376). ابعاد و وضعیت آموزش علوم در ایران. تهران: شرکت صنایع آموزشی.
امانی، محمود. (1386). بررسی وضعیت علمی موجود تربیت علمی و فناورانه دانش­آموزان و ارزیابی آن بر اساس مولفه­های اصلی آموزش و پرورش، کمیته­ی مولفه­های اصلی. تهران: طرح مطالعات سند ملی آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش.
امانی، محمود. (1387). الگوی نظری تربیت علمی و فناوری در نظام آموزش و پرورش ج.ا.ا.، کمیته­ی مطالعات نظری. تهران: طرح مطالعات سند ملی آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش.
امانی، محمود. (1387). الگوی نظری تربیت علمی و فناوری در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. کمیته مطالعات نظری. تهران: طرح سندملی آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش.
باقری یزدی، حسن و زارعی، نعمت اله. (1397). مبانی آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی. مشهد: نشر تمرین.
براهوئی مقدم، نورمحمد و کهرازهی، مجید. (1399). مطالعه تطبیقی روش‌های تدریس آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی در ایران و انگلستان، فصلنامه توسعه حرفه‌ای معلم، 5(2)، 41-58.
بهرنگی، محمدرضا و نصیری، رحیمعلی. (1393). تاثیر تدریس علوم تجربی با الگوی مدیریت آموزش، بر یادگیری خود راهبردانش آموزان سال سوم راهنمایی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(4)، 109-130.
جعفری هرندی، میرشاه جعفری، ابراهیم و لیاقتدار، محمدجواد. (1388). بررسی تطبیقی برنامه درسی آموزش علوم در ایران و چندکشور جهان. اندیشه‌های نوین تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی الزهرا. 5(2)، 145-193.
دفتربرنامه ریزی و تالیف کتاب‌های درسی. (1391). کتاب معلم(راهنمای تدریس) علوم تجربی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
دفتربرنامه ریزی و تالیف کتب درسی. (1390). راهنمای برنامه درسی. علوم تجربی دوره شش ساله ابتدایی. تهران: اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی.
دفتربرنامه ریزی و تالیف کتب درسی. (1391). کتاب معلم(راهنمای تدریس). علوم تجربی ششم دبستان. تهران: اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی.
دلاور، علی. (1391). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. ویرایش چهارم. تهران: نشر ویرایش.
راهنمای برنامه­ی درسی علوم تجربی. (1394). گروه علوم تجربی دفتر برنامه­ریزی و تالیف کتب درسی. تهران: سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی.
رستگار، طاهره. (1385). ارزشیابی در خدمت آموزش. نشرموسسه فرهنگی منادی تربیت. چاپ پنجم.
زمانی، بی بی عشرت؛ نصر اصفهانی، احمدرضا. (1386). ویژگی‌های فیزیکی و فرهنگی فضاهای آموزشی دوره ابتدایی چهار کشور پیشرفته جهان از دید دانش­آموزان ایرانی و والدین آنان. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی.
سمیع­آذر، علیرضا. (1376). نقش محیط کالبدی در پویایی آموزش و پرورش. مدرسه­ی نو، شماره 7.
عصاره، علیرضا، امام جمعه، سیدمحمدرضا و اسدپور، سعید. (1394). تاثیرآموزش علوم تجربی با رویکرد زمینه محور بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه هفتم. نوآوری‌های آموزشی. 14(56)، 150-172.
فضلی خانی، منوچهر. (1393).  طراحی و اعتباربخشی الگوارزشیابی کیفی و نظام بازخورد درس علوم تجربی پایه اول راهنمایی به والدین دانش‌آموزان و جریان یادگیری. فصلنامه علمی و پژوهشی خانواده و پژوهش، 11(1)، 35-54.
فلاح یخدانی، فائزه، اخوات، علی محمد و ناظمی اردکانی، بتول. (1395). فراتحلیل فلسفه وجودی درس علوم تجربی در مقطع ابتدایی. دومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران.
معصومی تروجنی، روح الله، لاغری فیروزجایی، عیسی، کردفیروزجایی، قاسم، قلی پور، حسین رضا و عشریه، محمد. (1394). بررسی درس علوم تجربی دوره ابتدایی. کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روانشناسی ایران.
مقصودی، مجتبی، رنجی، صادق، حیدری، اسماعیل و لقایی، شاهرخ. (1386). بررسی وضعیت آزمایشگاه­های دبیرستان­های کشور از نظر میزان تجهیزات و چگونگی استفاده. موسسه رشد و توسعه برنامه ریزی آموزشی فروغ، به سفارش شرکت صنایع آموزشی.
مهرمحمدی، محمود (1381). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، شرکت به نشر.
نقی زاده، حمید. (1390). ارزشیابی نوین علوم تجربی دوره راهنمایی. اصفهان: اقیانوس معرفت.
نیلی احمدآبادی، محمدرضا، بخشایش، سیدجمال و کریمی، ایمان. (1401). ارزشیابی آموزش مجازی ریاضی به روش خبرگی و نقادی آموزشی؛ مطالعه موردی: تدریس هندسه پایه نهم در دوران کووید19. توسعه برنامه درسی. 1(2)، 120-141.
Amani, M., & Rastegar, T. (2006). A study on evaluating current status of science education with the aim of capacity building in the Islamic Republic of Iran. Tehran, UNESCO Regional Office, 70.
Bakrani Balani, Z., & Azizi Malekabadi, H. (2023). Science Education in the Second Grade of Elementary School: A Research Synthesis. Iranian Evolutionary and Educational Psychology Journal5(2), 0-0.‏
Cobern, W. (1995). Constructivism for science teachers. Science Education International, 6(3), 8-12.
Eisner, E. W. (2017). The enlightened eye: Qualitative inquiry and the enhancement of educational practice. Teachers College Press.
Harlen, W. (2000). The teaching of science in primary schools. London: David Fulton
Harlen, W., & Elstgeest, J. (1992). UNESCO sourcebook for science in the primary school. Paris: UNESCO
Hodson, D. (2003). Time for action: Science education for an alternative future. International Journal of Science Education, 25(6), 645-670.
Jerrim, J., Oliver, M., & Sims, S. (2022). The relationship between inquiry-based teaching and students’ achievement. New evidence from a longitudinal PISA study in England. Learning and Instruction80, 101310.‏
Kalogiannakis, M., Papadakis, S., & Zourmpakis, A. I. (2021). Gamification in science education. A systematic review of the literature. Education Sciences11(1), 22.
Niknam, Z., Amani Tehrani, M., & Niknam, A. (2014). Science education in Iran. In R. Gunstone (Ed.), Encyclopedia of science education (pp. 1-4). Netherlands: Springer.
Shana, Z., & Abulibdeh, E. S. (2020). Science practical work and its impact on high students' academic achievement. JOTSE10(2), 199-215.‏
Tu, P. T. H., Hang, N. T., Van, L. T. T., Dung, H. V., Nga, N. T. H., & Phan, C. X. (2022). Experimental Teaching by Scientific Methods for Developing Students' Natural Finding Capacity in Teaching Natural Science in Vietnamese High Schools. World Journal of Education12(6), 1-8.‏
Tural, G. (2013, April). The functioning of context-based physics instruction in higher education. In Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching (Vol. 14, No. 1).‏‏
  • تاریخ دریافت: 20 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 07 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 بهمن 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 15 بهمن 1402
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1403