شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های اصلی ارزیابی کیفیت برنامه درسی کارورزی نظام تربیت معلم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی - دانشگاه فرهنگیان

چکیده

زمینه و اهداف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های اصلی ارزیابی کیفیت برنامه درسی کارورزی نظام تربیت معلم بود.

روش‌ها: روش پژوهش با رویکرد آمیخته از نوع (کیفی – کمی) بود. اطلاعات مورد نیاز به صورت هدفمند از 28 مقاله مستخرج از پایگاه‌های معتبر علمی داخلی (1390- 1400) و خارجی (1997-2021) و بر اساس معیارهای کیفی ورود و خروج به مطالعه، گردآوری شدند. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با الگوی هفت مرحله‌ای کوربین و اشتراوس (2008) و کدگذاری باز، محوری و انتخابی، و در بخش کمی به منظور تعیین میزان اهمیت و اولویت ابعاد و مؤلفه‌های به دست آمده با روش آنتروپی شانون انجام شد. قابلیت اعتبار و اطمینان داده‌ها به ترتیب با روش بازخورد همتایان و توافق بین کدگذاران و آزمون کاپای کوهن انجام گرفت.

یافته‌ها: یافته‌ها در بخش کیفی در 145 شاخص، 22 بُعد و 5 مؤلفه‌ اصلی: "سازوکارهای سیاستی و راهبردی"، "شایستگی‌های تخصصی و عمومی راهنمایان کارورزی"، "سازوکارهای مدیریت و رهبری امور کارورزی"، "سازوکارهای تحول و بهسازی امور کارورزی" و "دستاوردهای عملکردی" و در سه سطح مؤلفه‌های سیاست‌گذاری، کارکردی و پیامدی مقوله‌بندی و ارائه شدند. بر اساس نتایج آزمون آنتروپی شانون مؤلفه‌های اصلی؛ سازوکارهای مدیریت و رهبری امور کارورزی، شایستگی‌های تخصصی و عمومی راهنمایان کارورزی، سازوکارهای تحول و بهسازی امور کارورزی، سازوکارهای سیاستی و راهبردی، دستاوردهای عملکردی از اولویت اول تا پنجم برخوردار بودند.

نتیجه‌گیری: چارچوب نظری ارزیابی کیفیت برنامه درسی کارورزی، ابزار علمی مناسبی برای برنامه‌ریزی توسعه کیفیت برنامه درسی کارورزی نظام تربیت فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identifying and prioritizing the main components of the evaluation of the quality of the internship curriculum of the teacher training system

نویسنده [English]

  • shahrbanoo khoshkab
teacher /Farhangeean university
چکیده [English]

Background and Objectives: The aim of the current research was to identify and prioritize the main components of the evaluation of the quality of the internship curriculum of the teacher training system.

Methods: The Methods of the research was a mixed method research (qualitative-quantitative). The required information was collected in a targeted manner from 28 articles extracted from valid scientific databases.Data analysis in the qualitative part with the seven-step model of Corbin and Strauss (2008) and open, axial and selective coding, and in the quantitative part in order to determine the importance and priority of the dimensions and components obtained with the Shannon entropy method done. The reliability and reliability of the data were determined by the method of peer feedback and agreement between coders and Cohen's Kappa test.

Findings: Findings in the qualitative section in 145 indicators, 22 dimensions and 5 main components: "policy and strategic mechanisms", "general and specialized competencies of internship guides", "management and leadership mechanisms of internship affairs", "transformation and improvement mechanisms" Internship matters" and "functional achievements" were categorized and presented in three levels of policy, functional and consequence components. Based on the Shannon entropy test results of the main components were prioritized

Conclusion: The theoretical framework for evaluating the quality of the internship curriculum provides a suitable scientific tool for planning the development of the quality of the internship curriculum in the education system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evaluation
  • quality
  • curriculum
  • internship
  • mixed approach
احمدی، غلامعلی؛ ملکی، مهرمحمدی؛ امام جمعه، محمدرضا (1398). سیر تحول برنامه کارورزی نظام تربیت معلم ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی تعلیم و تربیت، 35(2)، 61-82.‎
الماسی، حجت­اله؛ زارعی زوارکی، اسماعیل؛ نیلی، محمدرضا؛ دلاور، علی (1396). ارزشیابی برنامه درسی کارورزی چهار در دانشگاه فرهنگیان براساس مدل ارزشیابی هدف‌محور تایلر. تدریس پژوهی، 5(1)، 1-24.‎
بابایی، مظهر؛ ازغ، هدیه (1400). تحلیل نقادانه سرفصل دروس کارورزی گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان از منظر اهداف و راهبردهای یادگیری. فصلنامه علمی - مطالعات کارورزی در تربیت معلم. 1(5)، 85 - 110.
تاتاری، محسن؛ تاجیک، فاطمه؛ تاتاری، فهیمه (1395). ارزیابی و مطالعه جایگاه برنامه درسی کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. نخستین همایش کشوری کارورزی پردیس شهید بهشتی دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی. مشهد.
جعفری، فریبا؛ والیانی، محبوبه (1381). ارزشیابی برنامه آموزش در عرصه از دیدگاه دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع­رسانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. 5، 21-26.
جعفریان، وحیده؛ محمودی، فیروز (1398). پدیدارشناسی تجارب معلمان راهنمای کارورزی از طرح جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی. فصلنامه علمی پژوهشی تدریس پژوهی. 7(2)، 54-62.
حجازی، اسد (1397). واکاوی موانع پیاده سازی موفق برنامه جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. نوآوری­های آموزشی. 17(3)، 47-70.
خروشی، پوران؛ پریشانی، ندا؛ قربانی، سمیه (1399). بررسی مسایل و مشکلات درس کارورزی از نظر مدرسین دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: دانشگاه فرهنگیا اصفهان). پژوهش در تربیت معلم، 3(1): 13-39.
رجایی­نیا، مهدی؛ کیانی، غلامرضا؛ اکبری، رامین (1400). طراحی مدل ارزیابی عملکردی صلاحیت­های حرفهای دانشجومعلمان زبان انگلیسی: مطالعه موردی دانشگاه فرهنگیان. پژوهش­های زبا­نشناختی در زبانهای خارجی. 1(1)، 11-26. 
شیربگی، ناصر؛ غلامی احمدی، هایده (2018). تحلیل کیفی و کمی تجارب و بازخورد شرکت کنندگان در مصاحبه‌های استخدامی آموزش‌وپرورش. علوم تربیتی25(1), 23-42.
طالبی، بهنام؛ سیدنظری، نیر؛ سودی، حورا.(1396). ارائه مدل ادراکی سیاستگذاری در آموزش و پرورش ایران. رهیافت27(65).‎
عارف­نژاد، سعید؛ امامعلی­پور، شهین (1398). شناسایی آسیب های برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان. مطالعات کارورزی در تربیت معلم. 1(1)، 7-33.‎
عرب­زاده، عبدالرضا؛ حسینی، رسول؛ اولادیان، معصومه (1400). تبیین راهبردها و پیامدهای تحقق نظام کارورزی مبتنی بر تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 15(1)، 165-188.‎
صحبت­لو، علی (1399). واکاوی نقش و جایگاه درس کارورزی در اسناد بالادستی دانشگاه فرهنگیان. فصلنامه علمی مطالعات کارورزی در تربیت معلم. 2(2)، 1-16.
علیدادی، علیرضا؛ کشت­ورز کندازی، احسان؛ دهقان­نژاد، میرحسین (1398). ارزیابی کیفیت اجرای کارورزی جدید ازنظر دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان فارس. مطالعات کارورزی در تربیت معلم. 1(1)، 145- 168. 
فرزادنیا، فرزانه (1391). بررسی نقش معلمان در مدیریت کارآمد مدارس. مجموعه مقالات همایش ملی رسالت معلم در چشم­انداز ایران 14۰4. دانشگاه فرهنگیان، مرکز تربیت معلم شهید رجایی بابل.
قادری، حیدر؛ شکاری، عباس (1393). ارزیابی کیفیت برنامه درسی گروه علوم تربیتی دانشگاه کاشان. پژوهش در برنامه ریزی درسی11(41), 147-162.‎
قربانی، حسین؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم (1395). درآمدی به برنامه درسی کارورزی در تربیت معلم: با تأکید بر پژوهش روایی. راهبردهای نوین تربیت معلمان. 2(3)، 45 – 58.  
قربانی، حسین؛ میرشاه، ابراهیم؛ جعفری نصر اصفهانی، احمدرضا؛ نیستانی، محمدرضا (1398). خود شرح­ حال­نویسی مشارکتی: الگویی نوین و منطبق با برنامه درسی کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. مجله علمی پژوهشی "پژوهش­های برنامه درسی" انجمن مطالعات برنامه درسی ایران. 9(2)، 14 -44.
قنبری، مهدی؛ صالحی میشانی، مهدی (1395). بررسی عوامل مؤثر بر بهبود و ارتقای کیفیت درس کارورزی از نظردانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان. دومین همایش ملی پژوهش­های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، قم،https://civilica.com/doc/534876
قنبری، مهدی؛ نیکخواه، محمد؛ نیکبخت، بهاره (1396). آسیب­شناسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان: یک مطالعه آمیخته. نظریه و عمل در برنامه درسی، 5 (10)، 33-64.
کرامتی، انسی؛ احمدآبادی، زهرا (1396). تبیین دیدگاه مدیران و دبیران دبیرستان­ها در مورد مشارکت در درس کارورزی: یک مطالعه پدیدارشناختی. پژوهش در تربیت معلم، 1(1)، 101-125.
گلکار، رسول؛ نصراصفهانی، احمدرضا؛ نیلی، محمدرضا (1399). نقش و جایگاه دانش آموختگان در فرایند ارزشیابی برنامه‌های درسی رشته­های علوم انسانی در دانشگاه­های برتر ایران و جهان به منظور طراحی مقیاس مطلوب. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی. ۲۶ (۲)، ۱۰۸-۷۷.
محقر، محمد؛ جعفر نژاد، احمد؛ مدرس یزدی، محمد؛ صادقی، محمدرضا (1392). ارائه الگوی جامع هماهنگی اطلاعاتی شبکه تأمین خودروسازی با استفاده از روش فراترکیب. فصلنامه مدیریت علمی اطلاعات. 5(4)، 61-94.
محمدشفیع، محبوبه؛ نیستانی، محمدرضا؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم (1399). ارزیابی کیفیت برنامه درسی در آموزش­های مهارتی؛ مطالعه موردی: رشته معماری دانشکده فنی وحرفه­ای شریعتی تهران. رویکردهای نوین آموزشی. 15(1)، 79-107.
ملکی، صغری؛ احمدی، غلامعلی؛ مهرمحمدی، محمود؛ امام جمعه، محمدرضا (1399). ارزیابی برنامه کارورزی دانشگاه فرهنگیان از منظر تجارب جهانی. نظریه و عمل در برنامه درسی. ۸ (۱۵)، ۴۲۴-۳۸۳.
موسی­پور، نعمت­الله (1397). مطالعه تجربیات حاصل از اولین دوره کارورزی اجرای برنامه کارورزی به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف برای بازنگری برنامه کارورزی در دانشگاه فرهنگیان. گزارش پژوهشی. تهران.  دانشگاه فرهنگیان.
میرکمالی، سیدمحمد؛ پورکریمی، جواد؛ فراستخواه، مقصود؛ نامداری پژمان، مهدی (1396). طراحی الگوی تضمین کیفیت برنامه­ریزی آموزشی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان. دو فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، 6(12)، 55-88.
نادری, ابوالقاسم (1391). تحلیل رابطه بین منابع مالی و عملکرد آموزشی مناطق آموزش و پرورش شهر تهران. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه16(1)، 129-160.‎
Akhtar, M., Javed, M., & Javed, M. L. (2020). Quality Assurance of Teacher Education Programs: Teacher’s Perspective.
Al-Ayed, I.H. and Sheik, S.A. (2008). Assessment of the educational environment at the College of Medicine of King Saud University, Riyadh. Eastern Mediterranean Health Journal, 14(4), 953- 959.
Anjum, S. (2020). Impact of internship programs on professional and personal development of business students: a case study from Pakistan. Future Business Journal, 6(1), 1-13.
Bell, L., & Stevenson, H. (2006). Education policy: Process, themes and impact. Routledge
Bsharat, A., & Rmahi, R. (2016). Quality Assurance in Palestine’s Teacher Education Programs: Lessons for Faculty and Program Leadership. American Journal of Educational Research, 4(2), 30-36.
Chennat, S. (2014). Internship in pre-service teacher education programmed: A global perspective. International Journal of Research in Applied, 11 (2), 79-94.
Day, K. (2009). Creating and Sustaining Effective Learning Environments. All Ireland Journal of Teaching and Learning in Higher Education (AISHE-J), 1(1), 1-13.
Ellis, V., & Childs, A. (2019). Innovation in teacher education: Collective creativity in the development of a teacher education internship. Teaching and Teacher Education, 77, 277-286.
Good, J. M., & Weaver, A. (2003). Evaluation of preservice teachers’ internships: a model to encourage career continuity and program reform. Journal of Personnel Evaluation in Education, 17(3), 263-275.
Helgevold, N., Næsheim-Bjørkvik, G., & Østrem, S. (2015). Key focus areas and use of tools in mentoring conversations during internship in initial teacher education. Teaching and Teacher Education49, 128-137.
Hemmerich, A. L., Hoepner, J. K., & Samelson, V. M. (2015). Instructional Internships: Improving the teaching and learning experience for students, interns, and faculty. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 104-132.
Huu Nghia, T. L., & Tai, H. N. (2019). Preservice teachers’ experiences with internship-related challenges in regional schools and their career intention: implications for teacher education programs. Journal of Early Childhood Teacher Education40(2), 159-176.
Jay, J., & Owen, A. (2016). Providing opportunities for student self-assessment: the impact on the acquisition of psychomotor skills in occupational therapy students. Assessment & Evaluation in Higher Education, 41(8), 1176-1192.
Jervis-Tracey, P., & Finger, G. (2016). Internships in initial teacher education in Australia: A case study of the Griffith education internship. In Teacher Education (pp. 157-174). Springer, Singapore.
Kosnik, C., & Beck, C. (2003). The internship component of a teacher education program: Opportunities for learning. The Teacher Educator39(1), 18-34.
Kulshrestha, A. K., & Pandey, K. (2013). Teachers training and professional competencies. Voice of Research, 1(4), 29-33.
Kuter, S., & Koc, S. (2009). A multi-level analysis of the teacher education internship in terms of its collaborative dimension in Northern Cyprus. International Journal of Educational Development29(4), 415-425.
Merrit, R. (2008). Student internship. EBSCO Re- .search Starters. EBSCO publishing Inc. 1- 8
Mukhopadhyay, R. (2014). Quality in teacher education: various parameters and effective quality management. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 19(2), 66-71
Okonkwo, V. O., & Udeze, H. E. (2012). Quality assurance in teacher’s education in Nigeria: Challenges and the way forward. Journal of Research and Development, 4(1), 127-134.
Owusu, A. A., & Brown, M. (2014). Teaching practice supervision as quality assurance tool in teacher preparation: views of trainee teachers about supervisors in University of Cape Coast. International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature, 2(5), 25-36.
Perveen, U., Idris, M., & Zaman, A. (2021). Impact of Accreditation on Improvement of the Teacher Education Programs/Institutions in Pakistan. Journal of Education and Educational Development8(1), 194-217.
Rasmussen, J., & Rash-Christensen, A. (2015). How to improve the relationship between theory and practice in teacher education. Educational Research for Policy and Practice14(3), 213-230.
Rhoads, K., Radu, I., & Weber, K. (2011). The teacher internship experiences of prospective high school mathematics teachers. International Journal of Science and Mathematics Education9(4), 999-1022.
Salerni, A. Sposetti, P. & Szpunar, G. (2013). Narrative writing and University Internship Program. Procedia Social and Behavioral Sciences, 140, 133-137
Smith, Jose & Souviney, Randall (1997). The Internship in Teacher Education. Teacher Education Quarterly, 24 (2), 5-19.
Tindowen, D. J., Bangi, J., & Parallag Jr, C. (2019). Pre-service teachers’ evaluation on their student internship program. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 18(10), 279-291.
Van Zoest, L. R., & Bohl, J. V. (2002). The role of reform curricular materials in an internship: The case of Alice and Gregory. Journal of Mathematics Teacher Education5(3), 265-288.
 
  • تاریخ دریافت: 26 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 23 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 23 آذر 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 23 آذر 1402
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1401