تحلیل محتوای کتب متوسطه اول و دوم بر اساس توجه به مشارکت سیاسی و دینی (مطالعه موردی: کتب مطالعات اجتماعی و جامعه شناسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشنه برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد مرند

2 گروه برنامه ریزی درسی استادیار داتشگاه آزاد مرند

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتب متوسطه اول و دوم بر اساس توجه به مشارکت سیاسی و دینی (مطالعه موردی: کتب مطالعات اجتماعی و جامعه شناسی) می‌باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت از نوع کیفی و از لحاظ روش جمع آوری داده‌ها، توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کتاب‌های درسی دوره اول و دوم متوسطه بود. کتاب‌های مطالعات اجتماعی و جامعه‌شناسی به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش چک لیست تحلیل محتوا است که روایی آن توسط متخصصین مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب پایایی مرکب 78/0 برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی و همچینی آزمون‌ خی دو، آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد که در مولفه مشارکت سیاسی، بیشترین فراوانی مربوط به شرکت در راهپیمایی‌ها با 6 مورد و کمترین فراوانی مربوط به گرامیداشت مناسبت های انقلابی و مذهبی و عضویت در نهادهای سیاسی با 0 مورد است. در مولفه مشارکت دینی، بیشترین فراوانی مربوط به هزینه کردن در مراسمات مذهبی با 6 مورد و کمترین فراوانی مربوط به نماز جمعه، مراسم شب‌های احیا، اعیاد مذهبی، مراسم اعتکاف، برگزاری مراسم دینی در منزل، امر به معروف و نهی از منکر، پرداخت خمس و زکات و جهاد با 0 مورد می‌باشد. همچنین نتایج آزمون خی‌دو نشان داد که تفاوت معناداری بین میزان توجه به مولفه‌های مشارکت سیاسی و دینی در کتب مورد مطالعه وجود ندارد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content Analysis of First and Secondary Textbooks Based on Attention to Political and Religious Participation (Case Study: Social Studies and Sociology Textbooks)

نویسندگان [English]

  • zhila farahbakhsh 1
  • shahram ranjdust 2
1 Master's degree in Curriculum Planning, Marand Azad University
2 Curriculum planning department of assistant professor of Marand Azad University
چکیده [English]

The purpose of the research is to analyze the content of the books of the first and second year of high school based on attention to political and religious participation (case study: social studies and sociology books). The present study is qualitative in terms of applied purpose and descriptive in terms of content analysis in terms of data collection method. The statistical population of the present study was the textbooks of the first and second courses of high school. Books of social studies and sociology were considered as examples. The research tool is the content analysis checklist, whose validity has been confirmed by experts and its reliability has been estimated using the composite reliability coefficient of 0.78.For data analysis, descriptive statistics and x2 test, Friedman's test were used. The results showed that in the component of political participation, the highest frequency is related to participation in marches with 6 cases and the lowest frequency is related to commemorating revolutionary and religious occasions and membership in political institutions with 0 cases. In the component of religious participation, the highest frequency is related to spending money in religious ceremonies with 6 items and the lowest frequency is related to Friday prayers, revival night ceremonies, religious holidays, itikaf ceremonies, , zakat, and jihad with 0 itemsAlso, the results of the chi-square test showed that there is no significant difference between the amount of attention paid to the components of political and religious participation in the studied books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • High school
  • political participation
  • religious participation
ابطحی، مصطفی؛ محمدی مهر، غلامرضا (1395). توسعه سیاسی در کتابهای علوم اجتماعی: تحلیل محتوای کتابهای علوم اجتماعی در دوره متوسطه. فصلنامه تعلیم و تربیت، 131، 77-93.
افشانی، علیرضا؛ عسگری ندوشن، عباس؛ حیدری، محمد؛ نوریان نجف آبادی، محمد (1390).رابطه دینداری با سرمایه اجتماعی در شهر نجف آباد. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 12(44)، 259-284.
آخوندی، محمدباقر؛ محلاتیان بابکی، مریم ( 1395). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت دینی دانشجویان دانشگاه بیرجند. فصلنامه علمی ترویجی مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان، 10(4)، 7-39.
جمشیدیها، غلامرضا؛ قبادی، علیرضا (1382). تحلیل جامعه شناختی از مراسم و مناسک دینی با تأکید بر مراسم عاشورا. مجله تاریخ اسلام، 20، 1-8.
خوش‌فر، غلامرضا؛ امینیان، صدیقه؛ ‌‌میرزاخانی، شهربانو (1396). تحلیل مشارکت سیاسی شهروندان؛ مطالعه موردی شهروندان شهر گرگان. فصلنامه مطالعات سیاسی، 9(36)، 119-148.
دارابی، علی (1396). رفتار انتخاباتی در ایران. تهران: سروش.
دهقانی، مرضیه و امین خندقی، مقصود (1390). تحلیل بر وضعیت موجود طراحی برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره راهنمایی بر مبنای تحلیل محتوای کتاب‌های درسی و اسناد مرتبط برنامه درسی. پژوهش‌های برنامه درسی، 1(2)، 131-176.
راش، مایکل (1392). جامعه سیاست، ترجمه منوچهر صبوری. تهران: سمت.
زراعتی، معصومه ؛ غضنفری، فاطمه؛ مهراندوز ، آمنه (1394). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی دوره دوم ابتدایی براساس مؤلفه‌های همدلی. مجموعه مقالات همایش ملی آموزش ابتدایی.
سلمانیان، زهرا؛ قاسمی کفرودی، صفیه؛ حشمتی فر، لیلا (1399). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان پایه سوم ابتدایی بر اساس مشارکت در فعالیت‌های دینی. سومین همایش ملی پژوهش‌های حرفه‌ای در روانشناسی و مشاروه با رویکرد از نگاه معلم.سمیعی، اعظم؛ افضل خانی، مریم (1392). تحلی ل محتوا ی کتاب هدیهها ی آسمانی پایه ی ششم ابتدایی از منظر فعال وغیرفعال بودن براساس روش ویلیام رومی درسال تحصیلی 92 – 1391. مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های برنامه‌ی درسی، انجمن مطالعات برنامه‌ی درسی ایران، 3(2)، 119-136.
علیزاده، مژده؛ علوی، حمیدرضا. (1394). بررسی محتوای کتاب هدیه‌های آسمان مقطع سوم ابتدایی (تألیف 1392 ) از منظر اصول انتخاب محتوا ی آموزشی در قرآن کریم. فصلنامه اسلام و پژوهشهای تربیتی، 7(1)، 71-90.
غفاری، غلامرضا؛ نیک بین صداقتی، فاطمه (1391). مشارکت فرهنگی زنان و رفاه خانواده در بین زنان خانه دار منطقه 9 شهر تهران. فصلنامه علمی- ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، 1(2)، 83-94.
غفاری، مسعود و کاویانی زرین، بهروز ( 1390 ). بررسی روند مشارکت شهروندان استان کردستان در انتخابات ریاست جمهوری 84-1376. فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره اول، 88-110.
قبادی، علیرضا (1381). بررسی کارکردهای اجتماعی مراسم دینی با تاکید بر مراسم عاشورا، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی. دانشگاه تهران.
قنائی، فاطمه؛ قیصری، نوراله (1396). مشارکت سیاسی و رفتار انتخاباتی (ترجیحات رأی‌دهی) مردم از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره). پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 7(22)، 99-121. 
محسنی، منوچهر و جارالهی، عذرا ( 1382 ). مشارکت اجتماعی در ایران، تهران، انتشارات آرون.
محمدی، حمزه (1388). بررسی جامعه شناختی کاهش مشارکت سیاسی شهروندان. زریبار، 64، 206-223.
موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت (1398). شاخص‌های مکتب حضرت امام خمینی(ره). پژوهش و تدوین: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت.
موسوی، زهرا؛ موسوی، رفیع؛ حیدری، حسین (1390). بررسی میزان پای بندی به مناسک و رفتارهای دینی و عوامل مؤثر بر آن مورد مطالعه دانش آموزان شهر زنجان. مجله تخصصی جامعه شناسی، 1(1)، 149-173.
مولایی دزکی، نرگس (1397). تحلیل محتوای کیفی کتاب هاب درسی دوره ابتدایی از منظر توجه به روحیه کارجمعی و مشارکت، اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی ایران، تهران.
نکونام، زهرا (1394). آموزش و پرورش و تربیت سیاسی دانش آموزان،کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در علوم تربیتی وروانشناسی و آسیب های اجتماعی ایران، تهران.

Alelaimat, M. S. (2019). Factors affecting political participation (Jordanian universities students' voting: field study 2017-2018). Review of Economics and Political Science, 2365-9980.
Herdiansah, A. G. (2022). Political Participation Convergence in Indonesia: A Study of Partisan Volunteers in the 2019 Election. Jurnal Politik, 4(2), 16.
Khusniyah, N. L., & Khomsiyah, I. (2019). Culture and Religion Value in E-English Textbook for Junior High School: A Content Analysis. Schemata: Jurnal Pasca Sarjana IAIN Mataram, 8(1), 17-24.
Prokschová, D. (2021). Contextualizing Student Political Participation: Comparison of the Czech Republic and East and West Germany.
  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 07 آذر 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 07 آذر 1401
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1401