تدوین راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه دوم ابتدایی

مهدیزاده دایو, پریسا; احمدی, پروین; صمدی, پروین

doi:10.22034/cipj.2022.52436.1051

تدوین راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه دوم ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

² دانشیار گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

10.22034/cipj.2022.52436.1051

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، تدوین راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه دوم ابتدایی است.
رویکرد پژوهش، روش تحلیل محتوای کیفی و جامعه پژوهش، کلیه کتاب‌های درسی پایه دوم ابتدایی و راهنماهای معلم هر کتاب بود. رویکرد برنامه درسی تلفیقی مضمون محور (مفهوم محور و مهارت محور) انتخاب شد. مفاهیم و مهارت‌ها از کتاب‌های درسی و اهداف هر درس از راهنماهای تدریس معلم استخراج شد و همزمان کدگذاری صورت گرفت. کدهایی که دارای زمینه‌ مشترک بوده‌اند در یک مقوله قرار گرفتند و مضامین تلفیقی برنامه درسی را تشکیل دادند که 16 مضمون (تم) تلفیقی شکل گرفت. مضامین به دست آمده عبارتند از: آب، ، نیکوکاری، دعا، نظم، نماز، زمان، مهارت آراستگی، همکاری و مشارکت،... سپس نمونه طرح درس تلفیقی تدوین شد.
یافته‌ها نشان داد مطالب و محتواهای درسی موضوعات مجزا کافی نیست و نیز به دلیل عدم وجود رابطه معنی‌دار بین محتوای دروس با زندگی و موقعیت‌های خارج از محیط آموزشی نیاز به برنامه درسی تلفیقی را محسوس‌تر می‌نماید. معلم ها با رویکرد تلفیقی در برنامه درسی آشنا نیستند و نیاز به راهنمای عمل برای اجرای رویکرد برنامه درسی تلفیقی مضمون محور احساس می شود که برای کاربرد در کلاس درس ایده بگیرند.

رویکرد تلفیق برنامه درسی مضمون مدار می‌تواند چتر تلفیق را بین همه کتاب‌های درسی بگستراند. تمامی مفاهیم و مهارت‌های تلفیقی پایه دوم ابتدایی استخراج و راهنمای عملی برای برنامه درسی پایه دوم ابتدایی تدوین شد. پیشنهاد می‌شود که اجرای برنامه‌ درسی تلفیقی پایه دوم ابتدایی طبق راهنمای تدوین شده در این پژوهش در دستور کار قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development of a practical guide of the integrated curriculum in the second grade of elementary school

نویسندگان [English]

Parisa Mahdizade dayo ¹
Parvin Ahmadi ²
Parvin Samadi ²

¹ the Master's Student of curriculum development. Alzahra University, Tehran, Iran

² PhD of Curriculum Studies, Associate Prof, Department of educational administration and Planning, Faculty of Education & Psychology, University of Alzahra, tehran, Iran

چکیده [English]

The main purpose of this study is to develop a practical guide for the integrated second grade elementary curriculum.
The research approach was qualitative content analysis method and the research community was all second grade elementary textbooks and the teacher's teaching guides. The theme-based integrated curriculum approach (concept-based and skill-based) was chosen. Concepts and skills were extracted from textbooks and the objectives of each lesson were extracted from the teacher's teaching guides and coded at the same time. Codes had a common theme were categorized and formed the combined themes of the curriculum. Which formed 16 combined themes. The themes were: water, , charity, prayer, order, saving, time, beauty skills, Collaboration and participation. Then a sample lesson plan was developed.

The findings showed that the course contents of separate subjects are not enough, and due to the absence of a meaningful relationship between the course content and life and situations outside the educational environment, the need for a consolidated curriculum is more noticeable. The teachers are not familiar with the integrated approach in the curriculum, and also the practice guide for the implementation of the theme-based integrated curriculum approach is felt to get ideas for an application in the classroom.

The theme-oriented curriculum approach can extend the curriculum integration umbrella among all textbooks. According to the findings of this study, it is suggested that the implementation of the integrated curriculum of the second grade of elementary school be on the agenda according to the guidelines developed in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

Curriculum Development
Development of the practical guide
Integrated Curriculum
Elementary
Second Grade Elementary

مراجع

احمدی، پروین (1400). تدوین راهنمای عمل برنامه درسی وآموزش تلفیقی، به منظور توانمندسازی معلمان ابتدایی در آموزش مجازی عصرکرونا. در کتابچه هجدهمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران. هویت ایرانی برنامه درسی وآموزش در عصر پساکرونا. دانشگاه فردوسی مشهد. 18و19 اسفندماه.

احمدی، پروین، رجبی هرسینی، مریم، محسنی، هداسادات (1400). تحلیل پدیدارشناسانه معلمان ابتدایی

(دانشجویان ارشد برنامه درسی) از کاربرد رویکرد تلفیقی در تدریس. پژوهش های برنامه ریزی درسی. 1(21). 286-264

استوار، سیدعلی؛ یوسف زاده چوسری، محمدرضا (1397). رویکرد تلفیقی، از تئوری تا عمل. در کتاب رویکرد تلفیقی در برنامه درسی (چاپ دوم). تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
احمدی، پروین؛ خوی نژاد، غلامرضا (۱۳۹۳). تلفیق برنامه درسی طرحریزی هسته اصلی آموزشوپرورش آزادمنشانه. تهران: آییژ.
احمدی، پروین (۱۳۹۰). طراحی و سازماندهی محتوای برنامه درسی رویکرد بین رشتهای در برنامه درسی تلفیقی. تهران: آییژ ایمانی، محمدتقی ؛ نوشادی، محمودرضا (۱۳۹۰). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، ۳(۲)، ۱۵-۴۴.
احمدی، پروین (۱۳۸۲). الگوی برنامه درسی تلفیقی وجایگاه آن در برنامه درسی ابتدایی ایران. دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتار (پژوهش های آموزش و یادگیری)، ۱۰ (۳)، ۳-۱۲.

اسماعیلی، زهرا (1399)، تدوین راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه اول ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه الزهرا.

انوری، مهسا (1399) . تدوین راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه پنجم ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه درسی تهران: دانشگاه الزهرا.
بازرگان، عباس (۱۳۹۷). مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
بین، جیمز (1393). تلفیق برنامه درسی طرحریزی هسته اصلی آموزشوپرورش آزادمنشانه. ترجمه خوی نژاد، غلامرضا ؛ احمدی، پروین. تهران: آییژ
تبریزی، منصوره (۱۳۹۳). تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی واستقرایی. فصلنامه علوم اجتماعی. ۱۱(۲۱)، ۱۰۵-۱۳۸.

جلال پور، سارا (1399). تدوین وتولید راهنمای عمل برنامه درسی تلفیقی پایه سوم ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه درسی. تهران: دانشگاه الزهرا
جوادی پور؛ محمد، خسروی، علی اکبر؛ یاقوتی، حمیده (1393). ضرورت و امکان سنجی بکارگیری رویکرد تلفیقی در برنامه درسی تربیت بدنی دوره ابتدایی. مدیریت و توسعه ورزش. 3 (1).160-149
چراغی؛ زینب ؛ محمودی، فیروز (1395). مقایسه میزان توجه به گامهای تلفیق برنامه درسی در بین اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دانشگاه تبریز . مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، 9 (33)، 64-73.
حوریزاد، بهمن (۱۳۹۱). غنیسازی فرهنگ آموزش و یادگیری. تهران: سایه سخن.
رضوی، سیده عصمت. (۱۳۹۵). امکان اجرای برنامه درسی تلفیقی در پایه دوم ابتدایی مطالعه موردی. (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه بیرجند، ایران.
سیف نراقی؛ مریم، یوسفی واقف، بهناز؛ نادری، عزت الله (1400). طراحی و اعتباریابی الگوی برنامۀ درسی تلفیقی در دورۀ پیش دبستان با تمرکز بر حیطۀ روانی- حرکتی. پژوهش در برنامهریزی درسی، 2 (43)، 173- 188.
شریفی، علیرضا (۱۳۹۳). بررسی وضعیت برنامهریزی درسی در سیستم آموزشوپرورش ابتدایی ایران. فصلنامه تعلیم و تربیت، ۳ (۲)، ۷۳-۹۱.

طهماسب زاده شیخلار، داود؛ فتحی آذر، اسکندر؛ صنیعی، مریم (۱۳۹۸). مطالعه پدیدارشناختی تجارب و ادراک معلمان ابتدایی از برنامه درسی علوم تلفیقی. پژوهشهای برنامه درسی، ۹(۱)، ۱۱۳-۱۳۹.

فتحی واجارگاه، کوروش(1395). اصول و مفاهیم اساسی برنامهریزی درسی (چاپ دوم). تهران: انتشارات علم استادان.

قائدی، محمدرضا ؛ گلشنی، علیرضا (۱۳۹۵). روش تحلیل، از کمی گرایی تا کیفی گرایی، روشها و مدلهای روانشناختی، ۷(۱)، ۵۷-۸۲.

کدخدازاده، سمیه. (1399). نقش برنامه درسی تلفیقی در پیشرفت تحصیلی و کنجکاوی دانشآموزان پایه دوم ابتدایی از دیدگاه معلمان. (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا، تهران.
کلی فروش، فریده. (۱۳۹۷). امکان سنجی تلفیق برنامههای درسی هنر و علوم پایه چهارم ابتدایی. (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور اصفهان، ایران.

محمودی، فیروز (1392) طبقه بندی رونالد هاردن. دانشنامه ایرانی برنامه درسی. www.daneshnameh.icsa.ir

ملکی، حسن (۱۳۹۷). برنامهریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: پیام اندیشه.

مهرمحمدی، محمود، احمدی، پروین (1380). برنامه درسی تلفیقی رویکردی متفاوت با برنامههای درسی موضوع محوری/ دیسیپلینی (شیوه سنتی). فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا. 39، 199- 217.

مهرمحمدی، محمود (۱۳۹۳). برنامه درسی، نظرگاهها، رویکردها وچشم اندازها. (ویراست دوم). تهران ومشهد: نشر مشترک سمت و شرکت به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی).

مهرمحمدی، محمود (۱۳۹۲). تبیین و بازشناسی ظرفیت نظریههای ناظر به آموزش ارزشها در نظام آموزشی از منظر اثربخشی. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 1(۲)، ۷۰-۹۸.

ملکی، حسن (1382). رویکرد تلفیقی برنامه درسی. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

نوریان، محمد (۱۳۹۸). راهنمای عملی تحلیل محتوای کمی و کیفی کتابهای درسی دوره ابتدایی. تهران: شورا.

خلخالی، مرتضی (1393). درهم تنیدن برنامه‌های درسی در آموزش عالی؛ فصلنامه‌ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. وزارت فرهنگ و آموزش عالی.

Bean, J. (1997). Integrated curriculum in the middle school. Eric Digest: Integrated Carr: http. P .2.

Drake S. M. & Burns. R. C. (2004) Meeting standards through integrated curriculum (Alexandria VA. Association for Supervision and Curriculum Development).

Akib,E. Erwinto Imran،M. Mahtari،S. Rifqi Mahmud،M. Giri Prawiyogy،A. Supriatna،I. & Hartono Ikhsan, MT. (2020). Study on Implementation of Integrated Curriculum in Indonesia. IJORER : International Journal of Recent Educational Research، 1(1)، 39–57.

Kneen.J. Breeze T. Davies-Barnes. S. John V. & Thayer (2020). Curriculum integration: the challenges for primary and secondary schools in developing a new curriculum in the expressive arts. The curriculum Journal. 31(2) .258-275.

Maisyafriana, Adelina, S., Evi Mala, W. (2020). The Implementation of Integrated Curriculum in the Primary School: A Case Study of Sekolah Alam Cikeas. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 434, 61-65.