بررسی مؤلفه‌های فرهنگ عمومی در کتب فارسی دوره ابتدایی

ناصری, فاطمه; آرمند, محمد

doi:10.22034/cipj.2022.50415.1027

بررسی مؤلفه‌های فرهنگ عمومی در کتب فارسی دوره ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

² دانشیار،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی و انسانی دانشگاه ها(سمت)، تهران، ایران

10.22034/cipj.2022.50415.1027

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی دورة ابتدایی انجام گرفت. ایـن پـژوهش از نـوع توصیفی و در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد.ابزار مورد استفاده در ایـن تحقیق، تحلیل محتوا می‌باشد. با اسـتفاده از ایـن روش بـه تحلیـل کتـاب‌هـای درسـی فارسی دورة ابتدایی تحصیلی، هـمچنـین اهـداف کلـی جمهـوری اسـلامی ایـران، اهـداف دورة ابتـدایی تحـصیلی و اهـداف درس فارسـی پرداخته شد. جامعة آماری شامل شش کتاب فارسی (بخوانیم) در دورة ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 بوده اســت که به روش تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته‌ها حاکی از این است که گویـه‌های فرهنگ عمومی در ارتقـای سـطح فرهنگ عمومی تأثیر بالایی دارد و دانش‌آموزان باید از طریق کتب درسی با مؤلفه‌هـای فرهنگ عمومی که در آن زندگی می‌کنند، آشنا بشوند؛ به همین دلیل دانش آموزان در سال‌های انتهای دورة ابتدایی، در پایة چهـارم، پـنجم و ششم، درک بهتـری نـسبت بـه مـسائل فرهنگی جامعة خود بدست میآورنـد و در نتیجـه در پایـۀ ششم توجّـه زیـادی بـه مؤلفه‌های فرهنگی شده است.نتایج تحلیل محتوا نشان داد که اولویت‌بندی مؤلفه‌های فرهنگ عمومی (ارزش‌های عمومی دینی و اخلاقی، هنجارهای قانونی، نمادهای ملّی، نمادهای مذهبی) در کتب فارسی در 6 پایة ابتدایی نزدیک به هم مـی‌باشـد؛ در حالی که در محتوای کتـب فارسـی دورة ابتـدایی تحصیلی از میان مؤلفه‌های فرهنگ عمومی کتب فارسی دبستان، بیشترین فراوانی در مؤلفة «ارزش‌های عمومی دینی و اخلاقی» و کمترین فراوانی در مؤلفة «نمادهای مذهبی» است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مطالعات برنامه درسی

عنوان مقاله [English]

A study of the components of public culture in the Farsi textbook of primary school

نویسندگان [English]

Fatemeh Nasseri ¹
Mohammad Armand ²

¹ Master of Curriculum Planning ,Research Science Branch ,Islamic Azad University, Tehran ,Iran ,

² Associate Professor, Organization for the Study and Compilation of Islamic and Humanities Textbooks of Universities (Samt),Tehran ,Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to analyze the content of elementary school Persian books.This research is of descriptive type and is in the group of applied research.The tool used in this research is content analysis.Using this method, the analysis of Persian textbooks for the elementary school as well as the general objectives of the Islamic Republic of Iran, the objectives of the elementary course and the objectives of the Persian course were discussed.The statistical population consisted of six Persian books(let's read)in the elementary school in the academic year 2019-2020, which were examined by counting method.Findings indicate that the elements of public culture have a great effect on promoting the level of public culture and students should be familiar with the components of public culture in which they live through textbooks. At the end of the elementary school, in the fourth, fifth, and sixth grades, they gain a better understanding of the cultural issues of their society, and as a result, in the sixth grade, much attention is paid to the cultural components.The results of content analysis showed that the prioritization of the components of public culture(general religious and moral values, legal norms, national symbols, religious symbols)in Persian books in the six primary grades are close to each other.While in the content of Persian books of elementary school, among the components of general culture of Persian textbooks, the highest frequency is in the component of"general religious and moral values" and the lowest frequency is in the component of religious symbols.

کلیدواژه‌ها [English]

Content Analysis
Public Culture
Components of Public Culture
Curriculum

مراجع

آهنچیان محمدرضا و قائدی، یحیی (۱۳۷۹)، انسان‌شناسی تربیتی، تهران: انتشارات آئیژ. اژدری، لیلا؛ فرهنگی، علی‌اکبر؛ صالحی امیری، سیدرضا و سلطانی‌فر، محمّد (1396). مدل دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامۀ مطالعات فرهنگ-ارتباطات، شماره38، دوره 18، صفحات68=0102 https://dx. doi.org/10.22083/jccs. 2017.82143.2128
ایشانی، طاهره و حاجی حسین، منیژه (1396)، نقش کتاب فارسی بخوانیم دورة ابتدایی در هویت ملّی (با تأکید بر فرهنگ و میراث فرهنگی). فصلنامة مطالعات ملّی، 18 (2)، 131-115.
باهنر، ناصر ، چابکی، رامین (1393)، تحلیل ســواد رســانه‌ای بر اساس مدل EC. مورد مطالعه: سیاست‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی. مطالعات فرهنگ و ارتباطات، 15 (28)، 28-7.
بقایی‌پور، پریسا. (1394)، نقش فرهنگ در برنامۀ درسی دانش‌آموزان، کنفرانس جهانی افق‌های نوین در علوم انسانی، آینده‌پژوهی و توانمندسازی، دورۀ 1، صفحات 1-14.
پایگاه کتاب های درسی، وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.
پناهــی توانا، صادق؛ و معروفــی، یحیی (1395)، جایگاه مؤلفه‌های هویت فرهنگی در کتاب‌های ادبیات فارســی (تحلیل محتوا). پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 33 (50)، 101-89.
روحی، ایوب؛ ناطقی، فائزه؛ عزیزی، نعمت‌الله و جلالوندی، مهناز. (1399). ارائۀ الگوی معتبر برای برنامۀ درسی مبتنی بر توجّه به همه خرده فرهنگ‌ها در نظام برنامۀ درسی ایران. پژوهش‌های برنامه‌ریزی درسی و آموزشی، 10 (1)، 95-121. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper. aspx?id=574000
صادقی، علیرضا (1390)، طراحی الگوی مطلوب برنامۀ درسی تربیت معلّم چندفرهنگی ایران، رسالۀ دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی.
صالحی عمران، ابراهیم و شکیباییان، طناز (1386)، بررسی میزان توجّه به مؤلفه‌های هویت ملّی در کتاب‌های درسی دورة ابتدایی، فصلنامة مطالعات ملّی، 29 (1)، 84-63.
صالحی عمران، ابراهیم؛ عابدینی بلترک، میمنت و منصوری، سیروس (1397)، تحلیل محتوای کیفی کتاب‌های درسی دورة ابتدایی بر مبنای مؤلفه‌های میراث فرهنگی. فصلنامة مطالعات توسعة اجتماعی و فرهنگی، 7 (1)، 36-9.
فاضلی، نعمت‌الله (1391)، مردم‌نگاری آموزش. تهران: انتشارات علمی.
رنجبر؛ محمود و ستوده؛ هدایت‌الله (1383)، مردم‌شناسی: با تکیه بر فرهنگ مردم ایران. تهران: ندای آریانا.
شریعتمداری، علی(1371)، جامعه و تعلیم و تربیت: مبانی تربیت جدید. تهران: امیرکبیر.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر(1375)، مبانی روان‌شناختی تربیت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شــهیدی، سارا؛ احمدی، پروین و صمدی، پروین. (1392)، مؤلفه‌های فرهنگ عمومی در کتاب‌های درسی دورة ابتدایی. فصلنامة مطالعات ملی، 14(3،)106-77.
نورآبادی، ســولماز؛ ســبحانی‌نژاد، مهدی و فناخســرو، محبوبه. (1397)، انعکاس جایگاه و اهمیت میان رشــته‌ای‌ها در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و برنامه‌های توسعة کشور. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 15 (2)، 15-1.
وثوقی، منصور و نیک خلق، علی اکبر (1378). مبانی جامعه‌شناسی. تهران: بهینه.

Alshenqeeti, H. (2019). Representation of culture in EFL textbooks and learners’ preference. Pedagogy Journal of English Language Teaching, 17(2), 127-135.
Apple, M. (1993). Official knowledge: Democratic education in a conservative age. New York: Routledge.
Bruner. J(1996), Culture and Education, Harvard University.
Gil, G. , & Luis, G. R. (2016). Discussing empirical research on the language and culture relationship to inform English as an additional/foreign language pedagogy and teacher education. Revista Horizontes De Linguística Aplicada, 15(1), 15-39.
Harada, V. H. (1994). An analysis of Asian American stereotypes in recent fiction for adolescent Readers. Ethnic Forum, 14, 43–58.
Klaudia Nowicka (2022), The Heritage Given: Cultural Landscape and Heritage of the Vistula Delta Mennonites as Perceived by the Contemporary Residents of the Region, Sustainability 2022, 14, 915.https://doi.org/10.3390/su14020915
Ketabi, S. and Rajabi S. (2012) Aspects of Cultural Elements in Prominent English Textbooks for EFL Setting. Theory and Practice in Language Studies, 2, 4, 705-712.
KULTHIDA SAEMEE & SINGHANAT NOMNIAN (2021),Cultural Representations in ELT Textbooks Used in a Multicultural School, rEFLections Vol 28, No 1, January - April 2021
Qu, Y. (2010) Culture Understanding in Foreign Language Teaching. English Language Teaching, 3, 4, 58-61.
Oehling, R. A. (1980). The yellow menace: Asian images in American film. In R. M. Miller (Ed. ), The kaleidoscopic lens: How Hollywood views ethnic groups (pp. 182–206). New Jersey: Ozer.
Tony Bennett (2015) Cultural Studies and the Culture Concept, Cultural Studies, 29:4, 546-568, https://doi.org/10.1080/09502386.2014.1000605
Tylor, E. B. (1871) Primitive Culture: Researches into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Language, Art and Custom, London, J. Murray.
Zergollern-Miletić, L. (2011) An eternal question: How to teach culture?. In: Horvath, J. (Ed. ) Empirical studies in English Applied Linguistics. Lingua Franca Csoport, Pecs, 3-12.