مقایسه اثربخشی آموزش به روش استقرایی، کاوشگری، همیاری، بدیعه پردازی و سنتی بر میزان خلاقیت دانش آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه فرهنگیان

3 دانشگاه آزاد

چکیده

پیشینه و اهداف: روش تدریس مناسب از مهم‌ترین پایه‌های کیفیت‌بخشی آموزش محسوب می‌شود. بسیاری از روان شناسان تربیتی و مربیان آموزشی اعتقاددارند، موقعیت یادگیری باید چنان سازمان‌دهی شود که هر شاگرد بر اساس توانایی خود به فعالیت بپردازد. هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش به روش استقرایی، کاوشگری، همیاری، بدیعه پردازی و سنتی بر میزان خلاقیت دانش آموزان می باشد.
روش ها: پژوهش حاضر مطالعه ای نیمه آزمایشی با به کارگیری طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه های آزمایشی و کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه ی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان سراوان در سال 01-1400 بود. از جامعه‌ی یاد شده 100 نفر از دانش آموزان، در 5 کلاس درس، به عنوان گروه های‌ آزمایشی و گروه کنترل با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. گروه‌های آزمایشی به مدت 12 جلسه آموزش دیدند. از همۀ گروه‌ها آزمون خلاقیت تورنس فرم (ب) در مرحلۀ پیش‌آزمون و پس‌آزمون گرفته شد.
یافته ها: نتایج نشان داد در مرحلۀ پس‌آزمون روش‌های استقرایی، کاوشگری، همیاری و بدیعه پردازی در مقایسه با روش سنتی باعث پرورش خلاقیت دانش آموزان می‌شود ولی در مقایسه جفتی تفاوتی بین روش ها مشاهده نگردید.
نتیجه گیری: اجرای موثر برنامه های درسی و آموزشی نیازمند فراهم کردن بسترها و به کارگیری ابزارهای مناسب می باشد. هر روش تدریس به مثابه چاقوی دو لبه ای است که برای رسیدن به بعضی اهداف مناسب و برای بعضی از اهداف نامناسب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness of inductive, exploratory, cooperative, synectics and traditional instruction on students' creativity

نویسندگان [English]

  • javad jahandideh 1
  • habibe kord 2
  • Khadijeh Ahlal Zehi 3
1 Shahid Beheshti University
2 farhangian University
3 Azad University
چکیده [English]

Background and Objectives: Proper teaching method is one of the most important foundations of
quality education. Many educational psychologists and educators believe that the learning situation
should be organized in such a way that each student acts according to his or her ability. The aim of
this study was to compare the effectiveness of inductive, exploratory, cooperative, synectics and
traditional education on students' creativity.
Methods: The present study was a quasi-experimental study with using a pretest-posttest design
with experimental and control groups. The statistical population of the present study included all
sixth grade elementary students in Saravan in the year 2021-2022. From the Statistical population,
100 students in 5 classrooms were selected as experimental groups and control groups by simple
random method. The experimental groups were trained for 12 sessions. The Torrance Form (b)
Creativity Test was taken from all groups in the pre-test and post-test stages. The Analysis of
covariance Test was used to analyze the data.
Findings: The results showed that in the post-test stage, inductive, exploratory, cooperative and
novel methods compared to the traditional method cultivate students' creativity, but in the pair
comparison, no difference was observed between the methods.
Conclusion: Effective implementation of curricula and training requires the provision of platforms
and the use of appropriate tools. Each teaching method is like a double-edged sword that is suitable
for some purposes and unsuitable for others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inductively
  • exploratory
  • cooperative
  • synectics
  • creativity

مراجع

  1. اسدزاده، حسن. ) 1396 (. نظریه ها و روش های آموزش، تهران؛ دانشگاه علامه طباطبایی.
  2. بودو، آلن (1385). خلاقیت در آموزشگاه، ترجمه علی‌خان زاده، تهران: سهامی چهر.
  3. پلویی، لیلا. (1400). تأثیر روش تدریس کاوشگری بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 10، شماره 4، صص 199-223.
  4. پیر خائفی، علیرضا (1389). بررسی نقش آموزش خلاقیت در پیش بینی و تبیین سلامت روان به منظور تدوین مدل سلامت روانی بر اساس متغیر های خلاقیت، خودکار آمدی و شیوه کنار آمدن با فشار روانی. رساله دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
  5. حسنی، حسین؛ جهاندیده، جواد. (1394). بررسی تأثیر روش تدریس همیاری بر خلاقیت دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی در درس علوم تجربی، فصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، شماره 6، صص 139-150
  6. حسینی مهر، حجت؛ انتصار فومنی، غلامحسین؛ حجازی، مسعود؛ اسدزاده دهرائی، حسن. (1398 ). مقایسه اثربخشی آموزش مستقیم و غیرمستقیم بر خلاقیت فراگیران، پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 11 ( 1 ،) 50 – 61
  7. درزی رامندی، هادی؛ عصاره، علیرضا؛ جراره، جمشید. (1393). تأثیر تدریس به روش بدیعه پردازی برافزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. شماره 42 صص 79-68.
  8. رحیمی مند، مریم؛ عباس پور، عباس. (1394). تأثیر شیوه‌های جدید آموزش بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، شماره 4، صص 119-144.
  9. زارعی زوارکی، اسماعیل، نوروزی، داریوش؛ صفوی، سید محمدرضا. (1391). پرورش خلاقیت با بهره‌گیری از روش بدیعه پردازی در درس زبان انگلیسی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. شماره 4 صص 66-83.
  10. شعبانی، حسن. (1386). مهارت‌های آموزش‌وپرورش (روش‌ها و فنون تدریس)، تهران: انتشارات سمت.
  11. شعبانی، حسن. (1393). مهارتهای آموزشی وپرورشی (جلددوم: نظریه ها و الگوها). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه، انتشارات سمت.
  12. شیخی فینی، علی اکبر؛ زارعی، اقبال و سمیه سعادت زاده (1392). تأثیر روش تدریس مشارکتی با تأکید بر جرئت آموزی (بیانی) بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس دین و زندگی، پژوهش های آموزش و یادگیری، دانشگاه شاهد، پائیز و زمستان 1392، سال بیستم، دوره جدید، شماره 3. صص 351-360.
  13. عابدی، جما (1372). خلاقیت و یک شیوه نو در اندازه­ گیری آن. مجله پژوهش­های روان شناختی، دوره 2 شماره1.
  14. عظیم پور، رضا؛ عیسوی، محسن؛ عظیم پور، احسان. (1395). اثربخشی راهبرد یاددهی- یادگیری نقشه مفهومی در تدریس بر خلاقیت دانش آموزان پایه ششم ابتدایی، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 6، شماره 4.
  15. کاظمی، یحیی؛ جعفری، نرگس (1387). بازدارنده‌های خلاقیت دانش آموزان: ویژگی‌ها و فعالیت‌های معلم، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 4 (1 و 2)177-192.
  16. معروفی، یحیی؛ مولودی، مظفر. (1394). تأثیر روش تدریس بدیعه پردازی بر پرورش خلاقیت دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی، فصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، شماره 6
  17. مهدی زاده، امیرحسین؛ عراقیه، علیرضا؛ حیدریه، حسین. (1397). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی ناحیه یک آموزش‌وپرورش بهارستان، مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8 (3) 193 – 215
  18. نادری، عزت‌الله؛ تجلی نیا، امیر؛ شریعتمداری، علی؛ سیف نراقی، مریم. (1391). بررسی تأثیر اجرای برنامه‌ی فلسفه برای کودکان در پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 1. تفکر و کودک، 3، 1، 91 –
  19. ویسی کهره، سعید؛ کرد نو قاب، رسول؛ فرهادی، مهران. (1393). تأثیر آموزش زیست‌شناسی به روش تفکر استقرایی بر سطوح یادگیری درس زیست‌شناسی دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال 12، دوره 2، شماره 17، صص 109-99.
  20. یارمحمدی واصل، مسیب؛ نوشادی، بهناز؛ مقامی، حمید رضا؛ بهرامی، آرش. (1395). مطالعه تاثیر آموزش روش کاوشگری بر تفکر انتقادی در درس علوم تجربی، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 6، شماره 2.
  21. Cushen, P. J., & Wiley, J. (2011). Aha! Voila! Eureka! Bilingualism and insightful problem solving. Learning and Individual Differences, 21(4), 458-462.
  22. Dababneh, KH, Ihmeideh, F., Al-Omari, A. (2010). Promoting kindergarten children’s creativity in the classroom environment in Jordan. Early Child Development and Care, 180(9), 1165–1184.
  23. Horng, J. S., Hong, J. C., ChanLin, L. J., Chang, S. H., & Chu, H. C. (2005). Creative teachers and creative teaching strategies. International Journal of Consumer Studies, 29(4), 352-358.
  24. Hsing, h. (2006). A synthetic analysis of the effectiveness of single components and packages in creativity training programs. Creativity research journal, No 4.435-446.
  25. Khan, S. A. (2012). The effect of cooperative learning on academic achievement of low achievers in English language in India. Gomal University Journal of Research, 30(2), 235-243.
  26. Panjaitan, M. B., & Siagian, A. (2020). The Effectiveness of Inquiry Based Learning Model to Improve Science Process Skills and Scientific Creativity of Junior High School Students. Journal of Education and e-Learning Research, 7(4), 380-386.
  27. Sari, F. W. (2020). Inquiry Based Teaching in Writing Classroom: the Effectiveness to the Students’ Creativity. Journal of English Language Teaching and Islamic Integration (JELTII), 3(01), 244-264.
  28. Simonton, D. K. (2012). Teaching creativity: Current findings, trends, and controversies in the psychology of creativity. Teaching of Psychology, 39(3), 217-222.
  29. Soh, k. (2017). Fostering Student Creativity through teacher behaviors. Thinking Skills and Creativity, 23, 58-66.
  30. Sowden, P. T. Pringle, A. & Gabora, L. (2015). The shifting sands of creative thinking: Connections to dual-process theory. Thinking & Reasoning, 21(1), 40-60.
  31. Torrance, E. P. (1990). Torrance tests of creative thinking: Manual for scoring and interpreting results (Verbal. Forms A and B). Bensenville, IL: Scholastic Testing Service.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 22 دی 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 دی 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 25 دی 1400
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار