کاوشی برای شناسایی شیوه‌های آموزش سواد شغلی به دانش‌آموزان دوره اول متوسطه: مطالعه کیفی

سراجی, فرهاد; خرسند اصیل, علی

doi:10.22034/cjpj.2021.13712

کاوشی برای شناسایی شیوه‌های آموزش سواد شغلی به دانش‌آموزان دوره اول متوسطه: مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ، ایران

² علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا

10.22034/cjpj.2021.13712

چکیده

یکی از اهداف مهم دوره متوسطه کمک به اشتغال‌پذیری دانش‌آموزان است. دانش‌اموزان اگر با انواع شغل‌ها آشنا شوند و درک و مناسبی از توانایی‌های خود داشته باشند، بهتر می‌توانند موقعیت‌های شغلی پیش رو را تحلیل و به انتخاب صحیح دست بزنند. در این راستا آشنایی دانش‌آموزان با انواع مشاغل، درک ویژگی‌های خود و تامل درباره آن اهمیت ویژه‌ای دارد، لیکن این مساله یک پدیده پیچیده و چندبعدی است که پژوهش حاضر درصدد بود با استفاده از رویکرد کیفی و مصاحبه‌ نیمه‌ساختاریافته با 98 نفر از مدیران، دبیران، مشاوران مدارس، اولیاء و دانش‌آموزان شیوه‌های آشناسازی دانش‌آموزان دوره متوسطه اول با انواع مشاغل و مفهوم شغل را شناسایی کند. بخشی از مشارکت‌کنندگان با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی خطی شامل 15 مشاور مدرسه، 25 دبیر و 16 و بخشی دیگر شامل 20 نفر از والدین و 22 نفر از دانش‌آموزان از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. با استفاده از شیوه تحلیل مضمون 297 کد اولیه، 44 مضمون فرعی و 14 مضمون اصلی به‌دست آمد. نتایج نشان داد برای آموزش مفاهیم شغلی به دانش‌آموزان دوره متوسطه می‌توان از شیوه‌‌های متنوعی مانند ترغیب مطالعات خودرهیاب فردی، مثال‌های شغلی حین تدریس، تکالیف انتقالی بعد از تدریس، جلب مشارکت انجمن اولیاء، استفاده از تجارب شغلی والدین، اجرای بازدید از مراکز شغلی، برگزاری گردهمایی‌های شغلی در مدرسه، راه-اندازی رسانه‌هایی برای معرفی مشاغل، تهیه و انتشار فهرست مشاغل، راه‌اندازی نمایشگاه‌های شغلی، اجرای طرح ایران مهارت، اجرای آزمون‌های استعدادیابی شغلی می‌توان در سطوح میکرو، مزو و ماکرو استفاده کرد. ‌

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مطالعات برنامه درسی

عنوان مقاله [English]

exploring for identification of career literacy teaching methods to high school students: a qualitative study

نویسندگان [English]

Farhad Seraji ¹
Ali Korsand asil ²

¹ education, faculty of humanity, Bu - Ali Sina University, Hamedan, Iran

² education, faculty of humanity, Bu - Ali Sina University

چکیده [English]

This study conducted to get the junior high school student of Hamedan familiar whit the different Jobs.this is a qualitative study in which interview has been done on 98 participants taken part in the study chosen whit snowball sampling strategy. Among 98 participants of the study were parents, teachers, students, consultants, managers, and media. Semi structured interview was used and to manipulate the results, the content analysis was conducted. The results of the study showed that the students can become familiar whit the different jobs through 18 main thems and 39 secondary thems. The main thems according to the consultants viewpoint were: making the jobs lists, having meetings and intractions about jobs, and the use of psychometry and job talent tests. The main thems according to the teachers viewpoints were: getting the students familiar whit the jobs while teaching, and after teaching in personal gatherings. The main thems according to the parents viewpoints were: getting the students familiar whit the jobs through getting around and vacations, and talking about the parents experiences about the jobs whit the students. The schools managers can get the familiar whit the jobs through occupational seminars, occupational shows, occupational week, national talent programme and through the schools structure and facilities. Media could help the students through TV programs, having a special job page in the newspapers, social networks, making weblogs and having job news through social media. Students could get themselves and their friends familiar whit the different Jobs through self studies.

کلیدواژه‌ها [English]

career literacy
junior high school
employment
teaching methods

مراجع

بهپژوه، احمد. (1384). چه کسی با کدام شخصیت، کدام شغل را انتخاب می کند؟ چاپ چهارم، تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

جلالی، رستم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 1(4) :310- 320.

رضاییپور، محمود( 1394). مشاوره و اهمیت آن در راهنمایی شغلی. اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان شناسی، جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، تهران، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.

زندیپور، طیبه.، شعاع کاظمی، مهرانگیز(1385). بررسی تاثیر ارائه اطلاعات تحصیلی- شغلی بر گزینههای تحصیلی- شغلی دانشآموزان دختر پیشدانشگاهی رشته علوم تجربی منطقه تهران. معرفت، 4(1)، 102-95.

سرلک،حیاتالله. شاهسواری، محمود. میرکوهی،ناهید.رحمانی، طاهره. آذرفر، علیرضا. (1394). بررسی و مطالعه عوامل تاثیر گذار بر انتخاب شغل و اهمیت مشاوره تحصیلی و شغلی، مجله مدیریت و نوآوری در کسب و کار، 5(2)، 21-13.

شفیع آبادی، عبدالله. (1392). راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی و نظریههای انتخاب شغل، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات سمت.

کرمدوست، نوروزعلی.، زندوانیان، احمد.، ابوالقاسمی، محمد(1385) طراحی الگوهای مناسب جهت هدایت تحصیلی دانشآموزان دوره متوسطه. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 36(1)، 122-99.

صافی، احمد. (1388). راهنمایی و مشاوره در دوره متوسطه ایران و نقش مشاوران در این دوره،. فصلنامه تعلیم و تربیت، 3(33)،صص 28- 12.

طهماسبی کهیانی، محمود. (1394). بررسی نظریه تیدمن در مشاوره تحصیلی و شغلی و کاربرد آن در موفقیت شغلی. همایش علمی پژوهشی روان شناسی، علوم تربیتی و آسیب شناسی جامعه.

کریمی، ابوبکر. (1395). بررسی میزان تاثیر هدایت شغلی و مشاوره های مدرسه در انتخاب رشته های آموزش فنی و حرفه ای دانش آموزان شاهد و غیر شاهد استان مازندران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

کاویانی حسین، نوری‌زاده مریم، پورناصح مهرانگیز، قدس میرحیدری سیمین. جایگاه مشاوران مدارس و موانع مشاوره: نقد کیفی .(1381). تازههای علوم شناختی. ۴ (۱)، 74- 67.

مرادی، انسیه.، اخوانتفتی، مهناز(1392). بررسی رضایت دانشآموزان دوره متوسطه نظری از انتخاب رشته خویش و عوامل موثر بر آن. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 9(28)، 139- 122.

میرزایی، داوود.، سراجی، فرهاد.، شمس، فاطمه(1398). بررسی جایگاه رشتههای فنیحرفهای و کار دانش از دیدگاه دانشآموزان پایه نهم استان همدان. فصلنامه مطالعات برنامهدرسی، 14(3)، 83-54.

مریام، شرونبی(1394). تحقیق کیفی: راهنمایی برای طراحی و اجرا. ترجمه نورالله پاشا، تهران: جامعه معاصر.

نعمتالهی، علی (1387). بررسی عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی و علائق دانشآموزان سال اول متوسطه دبیرستانهای شهرستان تکاب. پایاننامه کارشناسس ارشد دانشگاه خوارزمی، چاپ نشده.

Ali, S. R., Yang, L. Y., Button, C. J., & McCoy, T. T. (2012). Career education programming in three diverse high schools: A critical psychology—case study research approach. Journal of Career Development, 39(4), 357-385.

Baruch, Y. (2004). Transforming careers: from linear to multidirectional career paths. Career development international.

Bengtsson, A. (2014). Enterprising career education: the power of self-management. International Journal of Lifelong Education, 33(3), 362-375.

Bright, J. E., & Pryor, R. G. (2012). The Chaos Theory of Careers in career education. Journal of the National Institute for Career Education and Counselling, 28(1), 10-20.

Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–83. doi: 10.1191/1478088706qp063oa

Furbish, D., & Reid, L. (2013). Best practices in career education and development in New Zealand secondary schools. Australian Journal of Career Development, 22(1), 14-20.

Gehrau, V., Brüggemann, T., & Handrup, J. (2016). Media and occupational aspirations: The effect of television on career aspirations of adolescents. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 60(3), 465-483.

Jodl, K. M., Michael, A., Malanchuk, O., Eccles, J. S., & Sameroff, A. (2001). Parents' roles in shaping early adolescents' occupational aspirations. Child development, 72(4), 1247-1266.

Hahm, S. Y. (2012). An empirical study on career maturity, achievement goal, learning attitude and academic achievement of middle school students: focused on subjects-related career education. Journal of fisheries and marine sciences education, 24(5), 616-626.

Hairston, J. E. (2000). How Parents Influence African American Students' Decisions To Prepare for Vocational Teaching Careers. Journal of career and technical education, 16(2), 5-15.

Inagaki, K. (2014). Case study: Linking career education to university education in Japan. International Journal of Educational and Pedagogical Sciences, 8(8), 2397-2399.

Kashefpakdel, E. T., & Percy, C. (2017). Career education that works: An economic analysis using the British Cohort Study. Journal of education and work, 30(3), 217-234.

Le Cornu, R. (2013). Building early career teacher resilience: The role of relationships. Australian Journal of Teacher Education (Online), 38(4), 1- 15.

Oomen, A. (2016). Parental involvement in career education and guidance in secondary education. Journal of the National Institute for Career Education and Counselling, 37(1), 39-46.

Pryor, R. G., & Bright, J. E. (2014). The Chaos Theory of Careers (CTC): Ten years on and only just begun. Australian Journal of Career Development, 23(1), 4-12.

Siyan, J. A., Maisamari, J. Y., &Ahmadu, Y. (2018). Relationship between parental guidance and students career choice in secondary schools in Federal Capital Territory, Abuja-Nigeria. Journal of Education and Practice, 9(18), 135-142.

Sun, V. J., & Yuen, M. (2012). Career guidance and counseling for university students in China. International journal for the advancement of counselling, 34(3), 202-210.

Ting, S. R., Leung, Y. F., Stewart, K., Smith, A. C., Roberts, G. L., & Dees, S. (2012). A Preliminary Study of Career Education in Middle School. Journal of Career and Technical Education, 27(2), 84-97.

Truong, H. Q. T. (2011). High School Career Education: Policy and Practice. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, 12(3), 45-59.

Watts, A. G. (2010). Career guidance and post-secondary vocational education and training. A paper prepared for the OECD review of postsecondary vocational education and training, skills beyond school.

Welde, A. M., Bernes, K. B., Gunn, T. M., & Ross, S. A. (2016). Career education at the elementary school level: Student and intern teacher perspectives. Journal of Career Development, 43(5), 426-446.